ΑΘΗΝΑ :ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

                                                    ΑΘΗΝΑ :ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

Θα σας γνωρίσουμε μια Αθήνα που σε τίποτα δεν θυμίζει την πόλη που σήμερα κατοικεί η μισή Ελλάδα. Ένα χωριό με πρόβατα, άγονα χωράφια, ελαιώνες και λίγους Αθηναίους του λεγόμενους «Γκάγκαρους».

Το Μάιο του 1833 οι Τούρκοι παραδίδουν την Αθήνα, το άγημα που την παρέλαβε δεν το αποτελούσαν Έλληνες αλλά άκαπνοι Βαβαροί. Όταν αποχώρησε η Τούρκικη φρουρά αποχώρησαν με δάκρυα στα μάτια και οι λιγοστοί μουσουλμάνοι Αθηναίοι. Μιλούσαν την Αττική διάλεκτο, θεωρούσαν τους εαυτούς τους Αθηναίο και το μόνο που τους ξεχώριζε από τους υπόλοιπους ήταν ότι πήγαιναν στο τζαμί και όχι στην εκκλησία. Στις 18 Σεπτέμβρη  1834 ο Όθωνας είναι βασιλιάς της Ελλάδας και ο πατέρας του Λουδοβίκος, μεγάλος Ελληνολάτρης και βασιλιάς της Βαβαρίας, αποφασίζει πως πρωτεύουσα θα γίνει η Αθήνα. Οι Αθηναίοι φωταγωγούν τα σπίτια τους που τα περισσότερα ήταν παράγκες. Τότε η Αθήνα αριθμούσε 6-7.000 κατοίκους και με το που έγινε πρωτεύουσα 10.000. Οι Αθηναίοι από τις πρώτες μέρες πάσχησαν να διαψεύσουν το προσωνύμιο «Γκάγκαρος». Γκάγκαρος προέρχεται από το Ιταλικό Γκάγκαρο το ξύλο που ασφάλιζαν τις πόρτες, Γκάγκαρος δηλαδή θα πει ο χωριάτης, ο εσωστρεφής. Την ίδια εποχή που η Θεσσαλονίκη αριθμούσε 60.000 κατοίκους η Αθήνα ήταν μια μικρή κωμόπολη, με μισογκρεμισμένα σπίτια, με δρόμους αδιάβατους από τα ερείπια και τον ελαιώνα καμένο από τον πόλεμο. Δεν υπήρχαν υποδομές οι άνθρωποι βάδιζαν μέσα από μονοπάτια και πίσω τους άφηναν πέτρες για να ξαναβρούν τον δρόμο. Την 1^η Δεκέμβρη 1934 ο Όθωνας εγκαθιστάτε στην Αθήνα. Ο βράχος  της Ακρόπολης φωταγωγείται με μεγάλες φωτιές και τα σπίτια με καντήλια λαδιού με την προσμονή όλων η Αθήνα να αποκτήσει πάλι κάτι από την αρχαία αίγλη  της.  

Οι ξένοι, οι Έλληνες της διασποράς και όσοι είχαν χρήματα, αγόρασαν το μεγαλύτερο μέρος της γης προσδοκώντας ότι η Αθήνα θα γίνει όχι μόνο κέντρο της Ελλάδας αλλά και των Βαλκανίων. Σε ένα από αυτά τα Τουρκικά αρχοντικά εκεί που σήμερα είναι το Ιστορικό Μουσείο ιδρύθηκε στα 1837 το πρώτο πανεπιστήμιο. Αρχικά είχε  4 σχολές Φιλολογία, Φιλοσοφία, Ιατρική και Θεολογία. Είχε μόλις 23 φοιτητές αλλά και πολλούς ακροατές όπως ο Κολοκοτρώνης. Με την έλευση του Όθωνα φτάνουν στην Αθήνα και αρκετοί αγωνιστές του ’21. Μόνο οι οπλαρχηγοί κατοικούσαν σε κανονικά σπίτια οι υπόλοιποι ένοπλοι και άστεγοι περιφερόταν στους  κατεστραμμένους δρόμους. Ούτε οι Βαβαροί είχαν σπίτια και με την βία έβγαζαν τους Αθηναίους από τα σπίτια τους για να μείνουν οι ίδιοι. Σε αυτό το χάος έβαλε σχετική τάξη ο φρούραρχος της Αθήνας. Η πόλη διαιρέθηκε με ταξικά όπως πάντα κριτήρια. Στην πλατεία Συντάγματος η άρχουσα τάξη με το παλάτι και τα μέγαρα. Στον αντίποδα η πλατεία Ψειρή με τις παράγκες και τα χαμόσπιτα με τους γηγενείς και τους λαθροβιούντες αγωνιστές. Η Αθήνα χρειαζόταν σχέδιο και χρήμα στην αρχή δεν υπήρχαν και τα δύο. Οι εικόνες  θυμίζουν Αφρικανική πόλη  με φοίνικες και καμήλες. Από την εποχή του Καποδίστρια οι πολεοδόμοι  Σταμάτης Κλεάνθης και Έντουαρτ Σάουμπε   είχαν φτιάξει ένα πολεοδομικό σχέδιο με την μορφή ορθογωνίου ισοσκελούς τριγώνου με κορυφή την Ομόνοια και γωνίες  το Σύνταγμα και εκεί που βρίσκετε σήμερα ο Κεραμικός. Μια πρωτεύουσα    χρειαζόταν το παλάτι, τα δημόσια κτήρια , το πανεπιστήμιο κ.ά Ο ίδιος ο Κλεάνθης μάλιστα είχε αγοράσει μεγάλες εκτάσεις, τον Λυκαβηττό ο Κλεάνθης το πούλησε στο Ελληνικό δημόσιο. Το αρχικό σχέδιο προέβλεπε η πρωτεύουσα να αποκτήσει  φαρδύς δρόμους και πλατείες και νεοκλασικά κτήρια. Οι Αθηναίοι  όμως ζητούσαν μεγάλες αποζημιώσεις και οι Βαβαροί αρχιτέκτονες Κλένσε και Σίνγκελ τσακωνόταν έτσι το αρχικό σχέδιο τροποποιήθηκε χωρίς να υπάρχει κανένα όραμα για την πόλη. Έτσι η πόλη αναπτήχθηκε άναρχα. Το θετικό που έκανε ο Κλένσε ήταν να μετατρέψει την Ακρόπολη σε αρχαιολογικό χώρο γκρεμίζοντας το φρούριο, τα Τουρκικά και Ρωμαϊκά κτίσματα  και να απομείνουν μόνο εκείνα της κλασσικής αρχαιότητας. Έπρεπε να γίνουν απαλλοτριώσεις παρά την θέληση των κατοίκων για να ανοιχθούν δρόμοι.  Τότε βγήκε η παροιμιώδεις φράση «τους πήρε το σχέδιο». Οι κλαίοντες Αθηναίοι έμελε να μετατραπούν σε μακαρίζοντες  μια και η γη τους απέκτησε αξία. Από την υπόλοιπη Ελλάδα και από την διασπορά έφτασαν στην Αθήνα αρκετοί πλούσιοι και έτσι άρχιζαν να οικοδομούνται τα πρώτα αρχοντικά. Το πρώτο και πιο γνωστό ήταν το αρχοντικό του Κοντόσταυλου που έμελε να γίνει η πρώτη κατοικία του Όθωνα και μετά η παλιά Βουλή. Αρχοντικό που σύμφωνα με την φημολογία της εποχής κτιστικά από τις μίζες των 8 φρεγατών που παρήγγειλε το Ελληνικό κράτος στις Η.Π.Α και αυτός ήταν ο διαπραγματευτής. Τελικά πληρώσαμε 8 και πήραμε 2. Δημιουργείται  σιγά- σιγά η πρώτη άρχουσα τάξη από παλιννοστούντες ,πλούσιους εμπόρους και τσιφλικάδες, οι οποίοι συναγωνίζονται για το ποίος θα φτιάξει το καλύτερο αρχοντικό. Το πραγματικό όμως ρυθμό στην πόλη δίνει το σπίτι του μέσου Αθηναίου με τον στάβλο, το φούρνο του , το σαλόνι το καθιστικό και τα υπόλοιπα  δωμάτια. Ήταν δίπατα στον κάτω όροφο οι βοηθητικοί χώροι και το αποχωρητήριο έξω από το σπίτι. Εξαίρεση αποτελούσαν οι φτωχοί Αθηναίοι που ζούσαν σε παράγκες. Από εκείνη την εποχή επίσης βγήκε η φράση «πλήρωσε το μάρμαρο». Ο Κλεάνθης  είχε ανοίξει το λατομείο της  Πεντέλης που με αυτό  κτίστηκαν τα αρχοντικά, ο ίδιος πλήρωσε το μάρμαρο γιατί πέθανε σε ατύχημα καταπλακωμένος από αυτά.

ΟΙ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΕΝΟΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΌΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ

Το 1836 η πόλη αποκτά δημοτική αστυνομία. Αυτή υπήρξε η πρώτη περίπτωση κρατικής αυθαιρεσίας οι αστυνόμοι ήταν πιο αρπαγές από τους ληστές. Ανάλογα με την καταγωγή του δημάρχου η ενδυμασία των αστυνομικών άλλαζε ανάμεσα στην νησιώτικη βράκα και την φουστανέλα. Κοινό τους γνώρισμα η αγραμματοσύνη.  Έτσι όταν κάποιος αστυνομικός διευθυντής διατάχθηκε να συλλάβει τους αλήτες και τους αγύρτες, αυτός  συνέλαβε  τους αλήτες και τους Αργήτες απολύθηκε λόγω ανικανότητας και βλακείας. Η δημοτική αστυνομία λόγω διαφθοράς καταργήθηκε πρώτα από τον στρατό και μετά από την χωροφυλακή.

ΠΟΥ ΑΝΤΕΧΕΙ ΠΙΟ ΠΟΛΥ ΕΝΑ ΚΙΛΟ ΚΡΈΑΣ;;

Το πιο σημαντικό  όμως ήταν που θα κτιζόταν το παλάτι. Ο Σίνγκελ πρότεινε να κτιστεί πάνω στην Ακρόπολη, πράγμα που ευτυχώς γλυτώσαμε με παρέμβαση του Λουδοβίκου του πατέρα του Όθωνα .  Πολλές περιοχές διεκδίκησαν το προνόμιο, γιατί εκεί που θα γινόταν το παλάτι θα ανέβαιναν οι τιμές της γης. Πρώτα επιλέχθηκε η Ομόνοια και μάλιστα μπήκε θεμέλιος λίθος και όλοι αγόραζαν ή πωλούσαν γη γύρω από την πλατεία Ομονοίας. Όμως ο νέος αρχιτέκτονας που έστειλε ο Λουδοβίκος πρότεινε την επαναστατική λύση να κρεμάσουν ένα κιλό κρέας σε διάφορα μέρη της Αθήνας και εκεί που το κρέας θα λειωνόταν λιγότερο εκεί θα κτιζόταν το παλάτι. Το πείραμα έδειξε την περιοχή που τότε λεγόταν Κρήνη την σημερινή πλατεία Συντάγματος. Έτσι ο κεντρικός άξονας της Αθήνας έγινε η σημερινή οδός Αθηνάς και έτσι αναβαθμίζετε η περιοχή του Ψειρή.

ΤΑ ΑΝΑΦΙΩΤΙΚΑ, ΣΙΓΑ ΤΟΝ ΠΟΛΥΕΛΑΙΟ, ΧΑΙΡΕΤΑ ΜΟΥ ΤΟΝ ΠΛΑΤΑΝΟ.

Το παλάτι στην Αθήνα κτίστηκε από τους περίφημους ,τότε, κτίστες από την Ανάφη. Έτσι οι κτίστες αυτοί παρ’ ότι απαγορευόταν, λόγω του ότι  η Ακρόπολη ήταν αρχαιολογικός χώρος, στην ανατολική πλευρά της την συνοικία τους (σημερινή Πλάκα)στα 1860. Η Αθήνα τότε λόγω  έλλειψης αποχετευτικού δικτύου (απέκτησε το 1930) μαστιζόταν από τύφο και άλλες μολυσματικές ασθένειες. Το 1837 ο Όθωνας παντρεύεται την Αμαλία που λάτρευε το κέφι των Ελληνικών χορών. Στο τέλος της γαμήλιας δεξίωσης θα χόρευαν Ελληνικούς χορούς με τελευταίο τον Τσάμικο. Ήταν καλεσμένοι και αγωνιστές του ’21 μεταξύ αυτών ο Κολοκοτρώνης και ανιψιός του Δημήτριος Πλαπούτας, δεινός χορευτής. Ο Πλαπούτας είχε το συνήθειο να πετά τα τσαρούχια του, τότε βγήκε η φράση που αποδίδετε στον Κολοκοτρώνη «σιγά τον πολυέλαιο», να προσέξει δηλαδή τον πολυέλαιο όταν θα πετά τα τσαρούχια του. Οι πρώτες φυλακές στην Αθήνα έγιναν στο μουσουλμανικό ιεροδιδασκαλείο όπου είχε ένα πλάτανο από όπου κρεμούσαν τους θανατοποινίτες. Όταν αποφυλακιζόταν κάποιος φώναζε με αγαλλίαση «χαιρέτα μου τον πλάτανο», έτσι έμεινε η φράση. Όταν  αυτή η μισητή φυλακή καταργήθηκε στα 1898 οι Αθηναίοι την γκρέμισαν σε μία νύχτα, ο πλάτανος κάηκε από κεραυνό το 1915.  

ΟΙ ΜΑΛΤΕΖΟΙ

Οι εύποροι Αθηναίοι συχνά έκαναν βεγγέρες , με χορό , μουσική και τραγούδια. Κάθε οικοδέσποινα είχε την μέρα που δεχόταν. Όμως οι δρόμοι ήταν λασπωμένοι και κινδύνευαν οι τουαλέτες και τα κοστούμια έτσι τους εύπορους Αθηναίους τους μετέφεραν στην πλάτη τους σε ειδικά καθίσματα οι Μαλτέζοι. Αυτοί ήταν οι αχθοφόροι της εποχής. Ήρθαν από το Ναύπλιο όταν η Αθήνα έγινε πρωτεύουσα.

Η ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΕΎΟΥΣΑ.

Πρώτα από όλα το καφενείο «Η ΩΡΑΙΑ ΕΛΛΑΣ». Ένα καφενείο περίτεχνα διακοσμημένο με φωτογραφίες των Βασιλέων των αγωνιστών του ’21. Οι θαμώνες έπαιζαν τάβλι, ζατρίκιο(ντόμινο) και μπιλιάρδο. Διάβαζαν τύπο ξένο και ντόπιο και επιδιδόταν σε θυελλώδης πολιτικές συζητήσεις. Κάθε θαμώνας που σεβόταν τον εαυτό του κρατούσε μαζι του και μια μαγκούρα. Από εκεί ξεκίνησε η διαδήλωση που επέβαλε το σύνταγμα στον Όθωνα και από εκεί ξεκίνησαν οι πανηγυρισμοί για την έξωση του. Άλλη μορφή διασκέδασης ήταν τα ΚΑΦΕ-ΣΑΝΤΑΝ και τα ΚΑΦΕ-ΑΜΑΝ. Τα πρώτα ήταν ένα είδος καμπαρέ που οι αρτίστες έδειχναν λίγο μπούτι και μετά τον χορό έπαιρναν δίσκο και γυρνούσαν τα τραπέζια τότε οι θαμώνες μπορούσαν να βάλουν και λίγο χέρι. Ήταν πιο ακριβά και σε Ευρωπαϊκό στυλ, θεωρούταν πιο κακόφημα. Στα ΚΑΦΕ-ΣΑΝΤΑΝ έκαναν την εμφάνιση τους   οι «Λιμοκοντόροι» ήταν φτωχοί μα καλοντυμένοι, έκαναν ρεφενέ  ένας από αυτούς έμπαινε στο ΚΑΦΕ και έδινε μεγάλο πουρμπουάρ, οι αρτίστες νόμιζαν πως έχουν να κάνουν με παραλήδες και έκλειναν ραντεβού μαζί τους. Λέγετε πως ένας από αυτούς έδωσε ραντεβού με τέσσερεις που φυσικά βγήκαν με όλη την παρέα του. Τα ΚΑΦΕ-ΑΜΑΝ ήταν καφέ με αμανέδες ανατολίτικα και λιγότερο παρδαλά. Κάποια στιγμή μπήκε στην βουλή η κατάργηση τους. Όμως αντιθέτως τους έδωσαν άδεια και αυτά εξαπλώθηκαν. Μέχρι τότε αυτά βρισκόταν στις παρυφές και κυρίως στο Μετς, μετά άνοιξαν και στην Ομόνοια , με αυτόν τον τρόπο υποβαθμίστηκε η περιοχή. Άλλες μορφές κοινωνικής συναναστροφής ήταν τα φαρμακεία και τα κουρεία.

Ο ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ

Μια από τις πολλές μονομανίες της Βασίλισσας Αμαλίας ήταν και η δημιουργία βασιλικού κήπου. Γι αυτό προσέλαβε τον πιο ακριβό τότε αρχιτέκτονα κήπων τον Μπαρόν. Δαπανήθηκαν τεράστια για την εποχή χρήματα μέχρι και χώμα από την Βαβαρία εισήγαγαν. Πολλές Βασιλικές  έστειλαν φυτά από την Ευρώπη ακόμα και από την Βραζιλία. Ο κήπος είχε ακόμα ζώα ως και δύο καμηλοπαρδάλεις. Το βασικό του πρόβλημα ήταν το πότισμα, στην μη έχουσα ακόμα σύστημα ύδρευσης Αθήνα το πότισμα του κήπου ήταν μια αλόγιστη σπατάλη. Για να ποτιστεί ο κήπος έκοβαν το νερό από τους πολίτες. Ο βασιλιάς της Αιγύπτου έστειλε για τον κήπο φοίνικες που υπάρχουν ακόμα όπως και τα ρωμαϊκά ψηφιδωτά της ρωμαϊκής βίλας που ανακαλύφθηκε στον κήπο.  Ο κήπος δεν ήταν ανοιχτός στο κοινό που τόσα έδωσε για την δημιουργία του. Μόνο με βασιλική άδεια μπορούσαν να τον επισπευτούν και εφόσον έλειπαν οι βασιλείς. Με την έκπτωση της βασιλίας το 1917 μετονομάστηκε σε Εθνικό Κήπο και άνοιξε για το κοινό.