ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΧΩΡΙΣ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ

      ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΧΩΡΙΣ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ

Έχουμε μάθει να εκθειάζουμε το μικρότερο κακό και να οραματιζόμαστε το καλύτερο. Μέχρι τώρα έχουμε κάνει τεράστια βήματα προόδου, αλλά όσο δεν είναι εξασφαλισμένη η επιβίωση και ο ευδαιμονισμός και του τελευταίου ανθρώπου, η ιστορία μας  θα είναι ιστορία πόνου και αίματος.

Ο καπιταλισμός και η βασική κοινωνική του σχέση η μισθωτή εργασία σίγουρα είναι  το μεγαλύτερο βήμα προς τα μπρός. Πρώτη φορά ο άνθρωπος  από περιουσιακό στοιχείο κάποιου ευγενή γίνεται ιδιοκτήτης του εαυτού . Γεγονός που μας έκανε ικανούς να μπορούμε , να διαμορφώσουμε τον κόσμο μας. Πρώτη φορά μπορούμε να μην είμαστε έρμαια του τυχαίου και η συνειδητότητα  απόκτα ουσιαστική σημασία στην ανθρώπινη επιβίωση. Η ανθρώπινη ελευθερία δεν παραπέμπει πλέον σε κάποιον μεταφυσικό παράδεισο. Η δυνατότητα  ελευθερίας  όμως σε ένα κόσμο ανελευθερίας δεν θεμελίωσε το βασίλειο της ευτυχίας . Αντίθετα μεγέθυνε τον υπαρξιακό φόβο του ανθρώπου ειδικά σε συνθήκες οικονομικής κρίσης. Στα προκαπιταλιστικά κοινωνικά συστήματα που η βασική κοινωνική σχέση ήταν είτε δουλεία και η δουλοπαροικία, ο άνθρωπος όντας ανεύθυνος για την επιβίωση του .έκανε τον φόβο του θανάτου πολύ ελαφρότερο από την μισθωτή εργασία. Οι αυτοκτονίες σε συνθήκες κρίσης οφείλονται στο ότι είμαστε υπεύθυνοι για την δικιά μας επιβίωση και της οικογένεια μας. Αντίδοτο σε αυτόν τον ζόφο είναι η δημιουργικότητα και η επαναστατικότητα( η ανάγκη να αντιδράμε στην καταστροφή με ένωση) είτε την μοιρολατρική      προσμονή στο  μοιραίο. Η αιτία που θέλουμε να ακούμε ψέματα είναι ότι η δεύτερη επιλογή είναι η ευκολότερη.  

Το  πέρασμα στην μισθωτή εργασία δεν υπήρξε ένα βελούδινο διαζύγιο με την δουλεία αλλά το μαρτυρολόγιο των παραγωγών. Εξάλλου  το πέρασμα στον καπιταλισμό από την φεουδαρχία ήταν το μοναδικό που έγινε επαναστατικά λόγω της αύξησης της συνειδητότητας  από την φύση της μισθωτής εργασίας. Τα  εργοστάσια  οι στοές έγινα τα πιο σκληρά επί της γης κολαστήρια. Στην αρχή αυτής της περιόδου αυτή η μορφή της πιο σκληρής εκμετάλλευσης (όχι η πιο μεγάλης γιατί  ο βαθμός εκμετάλλευσης  εξαρτάται από την παραγωγικότητα της εργασίας) οι εργάτες  το θεωρούσαν φυσικό. Η άνοδος της παραγωγικότητας της εργασίας με την εισαγωγή  των επιστημονικών καινοτομιών και η σύνδεση του εργατικού κινήματος με την σοσιαλδημοκρατία έφεραν σε πρώτο πλάνο την  βελτίωση  της ζωής του εργάτη μέσω της μείωσης του χρόνου εργασίας. Αυτό το κίνημα, για το οκτάωρο ,  είχε την πιο σημαντική  του καμπή την Πρωτομαγιά  του 1886 στο Σικάγο . Μετά από αυτό το ορόσημο το οκτάωρο επιβλήθηκε σε όλο τον Δυτικό κόσμο. Βέβαια το οκτάωρο ακόμα δεν είναι κατάκτηση σε άλλα μέρη του πλανήτη. Στην χώρα μας παρ’ ότι  ο νόμος  για το οκτάωρο ψηφίστηκε το 1912 από την κυβέρνηση Βενιζέλου στην πράξη επιβλήθηκε μετά την δημιουργία του θεσμού του επόπτη εργασίας στα 1937. Η καθιέρωση του οκταώρου δεν ήταν μόνο η μεγαλύτερη κατάκτηση για τους εργάτες , ήταν και η  δεύτερη πιο  σημαντική ,μετά τον κενσϋανισμό, μεταρρύθμιση του καπιταλισμού. Η ανάγκη του εργάτη προς  διασκέδαση για να μπορεί να αναπαράξει  την εργατική του δύναμη ήταν η αιτία που αυξήθηκε ο αριθμός και η ποιότητα ζωής  των μεσαίων στρωμάτων. Ας το σκεφτούν αυτό οι νοικοκυραίοι των Σκουριών Χαλκιδικής όταν εκφράζουν αυτό το απίστευτο μίσος στους μεταλλωρύχους. Να πούμε εδώ πως οι επίκτητες ανάγκες είναι πραγματικές  ανάγκες ,από την σκοπιά ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει μόνο με στέγη, τροφή και ένδυση.  Η άρνηση των  απολαύσεων, δεν είναι «επαναστατική»  στάση αλλά στάση δούλου. Χωρίς τις επίκτητές ανάγκες δεν θα μπορούσαν να επιβιώσουν 5δις άνθρωποι. Η γνώση είναι επίκτητη ανάγκη αλλά χωρίς αυτήν  θα είχαμε εξαφανιστεί σαν είδος. Τι σημασία θα είχε η ελευθερία αν  δεν υπήρχε απόλαυση  τότε η ελευθερία θα ήταν η μεγαλύτερη κόλαση. Με την καθιέρωση του οκτάωρου και την εισαγωγή του φορντισμού, την γραμμή παραγωγής δηλαδή, έχουμε και την εκδήλωση των πρώτων επαγγελματικών ασθενειών που δεν οφειλόταν στους ρυπογόνους παράγοντες του χώρου εργασίας ή της κόπωσης, αλλά του μη δημιουργικό χαρακτήρα της εργασίας, που οδηγούσε σε φαινόμενα κατάθλιψης. Η ασθένεια «θεραπεύθηκε» με αύξηση μισθών,  μόνο η ψηφιακή   τεχνολογία δίνει την δυνατότητα η εργασία να  γίνει δημιουργική.  

Την δεκαετία του εβδομήντα η μισθωτή εργασία στον δυτικό κόσμο άλλαξε ριζικά . Η κλασσική βιομηχανία άρχισε να μεταναστεύει  στον υπόλοιπο κόσμο αυτό αύξησε την σημασία και τον αριθμό των μεσαίων στρωμάτων και ανέπτυξε νέας μορφής βιομηχανιών όπως τη ψηφιακή, του τουρισμού και των υπηρεσιών. Να πούμε εδώ ότι η αλλαγή των μορφών παραγωγής στον καπιταλισμό για τον Μαρξ ήταν ενδογενές χαρακτηριστικό του καπιταλισμού. Αυτή η εξέλιξη έχει και θετική και αρνητική σημασία ,η θετική είναι πως σιγά σιγά η παραγωγή χάνει τον πυραμιδικό της  χαρακτήρα  άρα η διεύθυνση της παραγωγής μπορεί να γίνει δημοκρατικότερη. Η αρνητική πλευρά αυτής της εξέλιξης είναι ότι  αυτός ο τρόπος παραγωγής ήταν βιώσιμος στο βαθμό που ο υπόλοιπος κόσμος δεν ζητούσε βελτίωση της θέσης του στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας, από την άλλη μεριά  η ποιοτική και η ποσοτική  ανάπτυξη των μεσαίων στρωμάτων δυσκολεύει την δυνατότητα αλλαγής του κόσμου μας. Στην σημερινή συγκυρία η βασική πλευρά της κρίσης του δυτικού κόσμου είναι η αποδόμηση της βασικής κοινωνικής του σχέσης αυτή της μισθωτής εργασίας.

 Ο κόσμος μας μπορεί να επιβιώσει στον βαθμό που θα βρει μια νέα μορφή μισθωτής εργασίας, δημιουργική, εκδημοκρατισμένη, με την συμμετοχή όλο και περισσότερων ανθρώπων  στην διεύθυνση της παραγωγής, που δεν θα καταστρέφει τις δυο βασικές πηγές πλούτου τον άνθρωπο και την φύση. Αυτό στην γλώσσα της αριστεράς ονομάζεται σοσιαλισμός. Το αν μπορεί ο καπιταλισμός να μεταρρυθμιστεί μόνος του ή αυτό μπορεί να γίνει μόνο επαναστατικά είναι ένα ερώτημα που θα το λύσει η ιστορία.