Η ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΤΑΞΗ ΕΧΕΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ;;

                                              

Η πρώτη πηγή της γνώσης του ανθρώπου είναι η ατομική του εμπειρία, όσο και η εμπειρία των οικιών του.  Αν μείνει, ο άνθρωπος, σε αυτό το επίπεδο της γνώσης, μπορεί να διαμορφώσει αντίληψη για τον μικρόκοσμο που ζει, δεν αποκτά γνώση ούτε για το σύνολο της κοινωνίας, ούτε για τον κόσμο και αρκετές φορές δεν γνωρίζει ούτε καν το αστικό περιβάλλον της πόλης που ζει αν αυτό είναι μεγάλο.

Η εργατική τάξη προϋπήρξε του καπιταλισμού, ήταν οργανωμένη στις συντεχνίες του μεσαίωνα  δεν είχε καμία πρόσβαση στην γνώση, πέρα φυσικά την τεχνική. Με τις αστικές επαναστάσεις   η γνώση γίνεται παραγωγική δύναμη και   προσβάσιμη σε ανθρώπους που δεν ανήκουνν στην ελίτ της κοινωνίας. Οι συνθήκες δουλειάς, στην αυγή του καπιταλισμού, για την εργατική τάξη ήταν τέτοιες, που ήταν αδύνατο στους εργάτες να έχουν πρόσβαση στην γνώση. Μόνο στον 20^ο αιώνα η κατάσταση αυτή άλλαξε ριζικά κατά τον μεσοπόλεμο. Παρόλα αυτά η εργατική τάξη δεν κατόρθωσε να αποκτήσει αυτόνομη κοσμοαντίληψη.

 Αν θέλουμε να ταξινομήσουμε τις αρχέγονες μορφές οργάνωσης- ιδεολογίας ,της εργατικής τάξης  στον καπιταλισμό, θα τις χωρίζαμε σε τρείς κατηγορίες. Τα πιο παραδοσιακά στρώματα της εργατικής τάξης, έχοντας σαν πλαίσιο ιδεών την μεσαιωνική συντεχνία και την προάσπιση των οικονομικών τους συμφερόντων, οργανώθηκαν στην βάση του τευτονισμού (μασονία).  Στην αρχή αυτές οι οργανώσεις, λειτουργούσαν ως μυστικές εταιρίες, χρησιμοποιούσαν μεθόδους τρομοκράτησης των εργοδοτών, όχι για να βελτιώσουν την θέση των εργατών, αλλά οι ηγεσίες τους να ελέγχουν από το παρασκήνιο τα πάντα. Αυτές οι εργατικές οργανώσεις  είχαν μεγάλη επιρροή στην Ιταλία και στις Η.Π.Α, στις μεσοδυτικές   πολιτείες των Η.Π.Α υπήρξαν στα μέσα του 19^ου αιώνα κράτος εν κράτη. Από αυτές προέκυψαν εργατικά σωματεία με την σημερινή μορφή, όπως οι Ιππότες της Εργασίας, που κάλεσαν την συγκέντρωση , το 1886 στη Χάι Μάρκετ του Σικάγου για το οκτάωρο, την οποία γιορτάζουμε την Πρωτομαγιά.  Οι Ιππότες της εργασίας. ήταν μασονική στοά, με σήμα την ανάποδη πεντάλφα και πέρα από την παράδοση των οικονομικών αγώνων, είχε και παράδοση  και σε ρατσιστική δράση ενάντια στου μη προτεστάντες  εργάτες. Άλλες μορφές οργανώσεις που συμμετείχε η εργατική τάξη, ήταν τα ταμεία αλληλοβοήθειας ή δομές αλληλεγγύης  που συνήθως ίδρυε η προοδευτική διανόηση με σκοπό να συνδράμει στην επιβίωση της εργατικής τάξεις στις άθλιες συνθήκες της εποχής, ήταν δηλαδή διαταξικές  οργανώσεις, που και αυτές με την σειρά τους  έπαιξαν τον δικό τους ρόλο  στην ανάπτυξη του εργατικού κινήματος ειδικά στο επίπεδο των ιδεών, εισάγοντας για πρώτη  φόρα της ιδέες του ουτοπικού σοσιαλισμού. Τέτοιες μορφές οργάνωσης ενώθηκαν , επί παραδείγματι και ίδρυσαν το 1854 το Εργατικό Κέντρο Καρδίτσας , το πρώτο Εργατικό Κέντρο της χώρας. Άλλη μορφή οργάνωσης ήταν τα τρέιντ – γίουνιος , σε αυτά συμμετείχαν  τα πιο νέα κομμάτια της εργατικής τάξης που προερχόταν από την κατεστραμμένη αγροτιά. Αυτά τα στρώματα της εργατικής τάξης , υιοθέτησαν την πρωτόλεια τότε αναρχική ιδεολογία. Μια ιδεολογία που είχε ιδρυθεί από την κατεστραμμένη  αριστοκρατία της υπαίθρου και έκφραζε τον χαμένο παράδεισο της ύστερης φεουδαρχίας που επέτρεπε την μικρή ιδιοκτησία γης. Αυτές οι οργανώσεις επιδόθηκαν σε οικονομισμό, αλλά κυρίως σε μηδενιστικής μορφής δράση, όπως σπάσιμο μηχανών, μια και θεωρούσαν την θέση του εργάτη σαν προσωρινή για αυτά. Απομεινάρι αυτής της μορφής οργάνωσης είναι τα κινήματα τα οποία πεινούν νερό στο όνομα της εργατικής τάξης, ενώ συγχρόνως θεωρούν υπέρτατο εχθρό, όσους εργάτες δουλεύουν σε μεγάλους εργοδότες ιδιαίτερα του ξένου κεφαλαίου. Ως την ιστορική περίοδο στην οποία μιλήσαμε (μέσα 19^ου ) , η εργατική τάξη δεν διέθετε κοσμοαντίληψη, ούτε στρατηγικούς  στόχους για την εξέλιξη  της κοινωνίας, αλλά μια εσωτερίκευση της τραγικής της θέσης που οδηγούσε  σε αυθόρμητα συνήθως αδιέξοδα ξεσπάσματα. Εξαίρεση για την εποχή που μιλάμε ήταν η εργατική  τάξη της Αγγλίας που διέθετε πολιτική οργάνωση, το Εργατικό κόμμα στο οποίο συμμετείχαν τα εργατικά σωματεία. Στην πράξη, διαχρονικά το Εργατικό  Κόμμα της Μ. Βρετανίας , υπήρξε ο θεματοφύλακας  του διαφωτισμού και των αστικών επαναστάσεων. Γεγονός που οφείλετε, ότι η αστική επανάσταση στην Βρετανία, ήταν η μοναδική που ολοκληρώθηκε, ένας από τους βασικούς λόγους που ο Μαρξ θεώρησε πρότυπο για το έργο του την Βρετανία.

  Η επόμενη περίοδος στην ιστορία του εργατικού κινήματος, ξεκινά από την 1^η Διεθνή και τελειώνει  με την διάψευση των επαναστατικών προοπτικών που το ίδιο δημιούργησε στα μέσα του 20^ου αιώνα, που όμως έπαιξε σημαντικό ρόλο στην δημιουργία του κόσμου που ζούμε, αυτή η ιστορική περίοδο θα μπορούσαμε να την χαρακτηρίσουμε σαν την πολιτική περίοδο του εργατικού κινήματος. Η πολιτικοποίηση μέρους της εργατικής τάξης, στην περίοδο που μιλάμε, είναι αποτέλεσμα της προσπάθειας του πιο ριζοσπαστικού κομματιού της φιλελεύθερης αστικής τάξης να προσεγγίσει την εργατική τάξη ,σαν την τάξη που μπορεί να παίξει  μεταρρυθμιστικό ή επαναστατικό ρόλο στις αστικές κοινωνίες. Είδη από την περίοδο των αστικών επαναστάσεων, η φιλελεύθερη αστική τάξη, έδινε σημασία για την συνοχή της κοινωνίας, στην ύπαρξη επαναστατικού ρεύματος. Κατά την περίοδο πριν και μετά τις αστικές επαναστάσεις, οι οικονομικές  κρίσεις της κοινωνίας ήταν μια συνηθισμένη   κατάσταση λόγω της ανεξέλικτης λειτουργίας της αγοράς. Η αιτία αυτών των κρίσεων, που ήταν ένα από τα πιο σημαντικά πεδία μελέτης της κλασσικής αστικής πολιτικής οικονομίας, σύμφωνα με την πιο ριζοσπαστική εκδοχή, αυτή του Μαρξ, ήταν το δίπτυχο ατομική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής και η ολιγαρχικότητα του πολιτικής διαχείρισης.  Η ατομική ιδιοκτησία, οδηγούσε, σε περιόδους μερικής δυσλειτουργίας  της παραγωγής, σε οικονομικές κρίσεις οι οποίες είχαν σαν αποτέλεσμα την καταστροφή μέρους του κεφαλαίου. Η δημιουργία κεφαλαίου είναι ο σκοπός της καπιταλιστικής παραγωγής και η καταστροφή του , δυναμιτίζει την συνοχή των αστικών κοινωνιών. Φυσικά την καταστροφή ακολουθούσε μια νέα περίοδο, συνήθως πιο δυναμική για το κεφάλαιο (εδώ   μιλάμε για  την πολιτική και κοινωνική σημασία της λέξης  και όχι την οικονομική). Αυτός και είναι και διαχρονικός τρόπος ξεπεράσματος των οικονομικών κρίσεων στον καπιταλισμού.  Η μέθοδος αυτή του ξεπεράσματος των κρίσεων, καταστρέφει  τις δυο βασικές πηγές του πλούτου την φύση και τον άνθρωπο. Η αιτία αυτών των δεινών  είναι ότι η εξουσία, παρότι  πρέπει να εξασφαλίζει  την κοινωνική συνοχή  άρα την επιβίωση των μελών της, σε συνθήκες οικονομικής κρίση  βάζει  σαν κύριο στόχο την δική της αναπαραγωγή. Ενδιαφέρον είναι ότι στην περίοδο της μεγάλης κρίσης που ζούμε όλες οι κυβερνήσεις ανεξαρτήτως πολιτικού χρώματος, διαπραγματεύτηκαν την σωτηρία του  δημοσίου και το ακόμα  ωραιότερο είναι παρά την χειροτέρευση της θέσης μας το δεχόμαστε και το ψηφίζουμε σε όποια μορφή και να πάρει. 

 Η εργατική  τάξη όντας μια από τις βασικές κοινωνικές τάξεις και η ύπαρξη της καπιταλιστικής  παραγωγής είναι όρος για την επιβίωση της, ενώ η ατομική ιδιοκτησία και η ολιγαρχικότητα  της εξουσίας όχι μόνο δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα της, αλλά αποτελούν εμπόδιο στην σιγουριά της δικής της επιβίωσης θα μπορούσε να λύσει τις γενετικές αδυναμίες του καπιταλισμού και να δημιουργήσει μια άλλη μορφής κοινωνικής συγκρότησης. Αυτό στην γλώσσα της αριστεράς αποκαλείτε να γίνει τάξη για τον εαυτό της, να αποκτήσει ταξική συνείδηση. Το ότι η σύγχρονη Ελληνική αριστερά, ξεχνά το δεύτερο βήμα, να γίνει η εργατική τάξη επαναστατική, δηλαδή να αρθεί πάνω από τα ταξικά της συμφέροντα, να δει την κοινωνία σαν σύνολο, για να την αλλάξει,  δείχνει, ότι η αριστερά προσπαθεί να ελέγξει  την εργατική τάξη με την ρητορεία της για να την χρησιμοποίηση  στην   εξυπηρέτηση του μοναδικού της στόχου την κατάκτηση της εξουσίας  είτε στην συμμετοχή στην διανομή της. Η συνειδητοποίηση  της εργατικής τάξης, για του λόγους που αναφερθήκαμε παραπάνω, δεν θα γινόταν από την ίδια την εργατική τάξη αλλά από τα έξω, από τα κόμματα της. Να πούμε εδώ ότι αυτή η αντίληψη, αναφέρεται αποκλειστικά στις συνθήκες των μέσων του 19^ου αιώνα  και δεν αποτελεί θέση αρχής, φυσικά σήμερα σε μεγάλο βαθμό δεν ισχύει και λόγω ανυπαρξίας πολιτικών φορέων και από το γεγονός πως η γνώση πλέον είναι δημοκρατική. Φυσικά το κόμμα , είναι αναγκαίο κακό και δεν βρέθηκε μέχρι τώρα καμιά  μορφή που η επαναστατική  διανόηση ως η συνήθης ηγεσία αυτών των κομμάτων, να μην αυτονομηθεί από την τάξη και να μην χρησιμοποιήσει τις δομές του κόμματος  σε όφελος της. Φυσικά η πρώτη διεθνής κατά κύριο λόγο και αρκετές στιγμές έως το 1917 το κόμμα των μπολσεβίκων είχαν την πιο ακραία δημοκρατική δομή και οδήγησαν την εργατική τάξη στη πρώιμη περίοδο της «επαναστατικότητα» της. Η «επαναστατική» περίοδος του τέλους του πρώτου παγκοσμίου πολέμου με τις έξη επαναστάσεις και εξεγέρσεις δεν οδήγησε  στην δημιουργία μια νέας δικαιότερης κοινωνίας , αλλά  αντίθετα στην χειρότερη μορφή καπιταλισμού, τον κρατικό. Η ιδεολογική βάση αυτής της περιόδου, υπήρξε η θεωρία του Λένιν περί ιμπεριαλισμού και αδύνατου  κρίκου της  ιμπεριαλιστικής αλυσίδας . Δηλαδή, η «επαναστατική» πτέρυγα των μπολσεβίκων  πίστευε ότι η βασική κοινωνική αλλαγή  που είχε ανάγκη η Ρωσία για να ξεπεράσει την κρίση που διαρκούσε μισό αιώνα και να ενταχτεί στον σύγχρονο κόσμο, ήταν ο αστικός εκσυγχρονισμός της αγροτικής παραγωγής , που περνούσε από την διανομή της γης (φυσικά έπρεπε και να σταματήσει ο πόλεμος  και να εξασφαλιστεί η τροφή) πίστευαν ότι σε εκείνη την συγκυρία την διανομή της γης δεν θα τι έκανε η αναδυόμενη,  από την Φεβρουριανή επανάσταση αστική τάξη , που είχε συμμαχήσει σε επίπεδο εξουσίας με τα ένοπλα κυρίως κομμάτια του τσαρισμού και μόνο η εργατική τάξη είχε συμφέρον από αυτήν την αλλαγή. Θεωρούσαν πως η επανάσταση στην  Ρωσία θα μπορούσε μεν να νικήσει, γιατί είχε το πιο αποσαθρωμένο σύστημα εξουσίας, αλλά δεν θα μπορούσε να οικοδομήσει   σοσιαλισμό. Θεωρούσαν όμως πως η Ρώσικη επανάσταση θα πυροδοτούσε επαναστατική έκρηξη στην Ευρώπη, πράγμα που έγινε σε Γερμανία, Ουγγαρία, Φιλανδία, Αυστρία και Βέλγιο, με τις γνωστές καταλήξεις. Βρέθηκαν λοιπόν στις αρχές της δεκαετίας του 1920, στο δίλλημα να προχωρήσουν στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού ή έπρεπε να κάνουν ένα βήμα πίσω. Εκεί διχάστηκαν, από την μια μεριά η μέχρι τότε αριστερά τους πτέρυγα που υποστήριζε ότι θα έπρεπε να κάνουν ένα βήμα πίσω γιατί η άμεση οικοδόμηση του σοσιαλισμού θα ήταν τραγική για την εργατική τάξη και θα ανέβαζε  στην εξουσία της στρατοκρατικές δομές που αναπτύχθηκαν στον εμφύλιο και είχαν αυτονομηθεί, από το κόμμα , την εργατική τάξη και την κοινωνία. Στο αντίποδα , το κέντρο (Στάλιν) και η δεξιά (Τρόσκυ) πτέρυγα υποστήριζε την άμεση οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Φυσικά κέρδισαν  οι δεύτεροι  μια και αυτοί είχαν το πάνω χέρι στους μηχανισμούς βίας , που αναφέραμε πιο πάνω . Είναι γνωστό που οδήγησε η σύγκρουση των συμμάχων που νίκησαν πολιτικά και μετά εξόντωσαν την αριστερά. Μια από τις φάρσες της ιστορίας, από την σκοπιά,  ότι αυτοί που ήταν με την άμεση οικοδόμηση  του σοσιαλισμού, τρία χρόνια πριν στην εσωκομματική σύγκρουση στις παραμονές της Οκτωβριανής επανάστασης ήταν ενάντια στο σοσιαλιστικό στάδιο της αστικής επανάστασης του Φλεβάρη. Στην απίθανη φυσικά περίπτωση νίκης των αντιλήψεων της αριστεράς, θα οδηγούσε, η οπισθοχώρηση , στο χάσιμο της εξουσίας, θα σωζόταν όμως μερικά εκατομμύρια εργάτες που έπεσαν στον βωμό των στρατοκρατών που ονόμαζαν τους εαυτούς κομμουνιστές.

Περιγράψαμε , με ιδεατό τρόπο, την «επαναστατική» περίοδο του εργατικού κινήματος , για να φανεί η λαϊκίστικη  υποκρισία  της Ελληνικής αριστεράς και την σαπίλα του Μακιαβελισμού και Ιησουιτισμού  της. Το επαναστατικό ξέσπασμα των αρχών του μεσοπολέμου, δεν  είχε αφετηρία την επαναστατική συνειδητοποίηση της εργατικής τάξης, αλλά την αστάθεια του καπιταλιστικού κόσμου, που απόκτησε συνοχή 30 χρόνια μετά, την κρίση πολιτικής και εξουσίας του καπιταλισμού και πολύ λιγότερο  τις ιδιοφυείς κομματικές ηγεσίες (που όντως υπήρξαν). Η  μικρή ανάπτυξη του καπιταλισμού της εποχής καθόρισε και την συνειδητότητα  της εργατικής τάξης και την αντικειμενική αδυναμία για την οικοδόμηση μιας άλλης κοινωνίας. Μόνο στην σύγχρονη εποχή της παγκοσμιοποίησης , υπάρχουν όροι στο επίπεδο των δυνατοτήτων αλλά και των αναγκών, για την Μαρξική αντίληψη περί παγκόσμιας επανάστασης. Η μη συνειδητότητα   της εργατικής τάξης , φάνηκε στην αμέσως επόμενη περίοδο, μεγαλύτερης κρίσης του καπιταλισμού (1929) που τα λαϊκά κινήματα αυτονομήθηκαν από τις βασικές τάξεις της κοινωνίας και έφτιαξαν το πολιτικό τους υποκείμενο,  τα φασιστικά και ναζιστικά κόμματα. Κυρίως όμως στην εποχή μας που το εργατικό κίνημα επανήλθε στον οικονομισμό , αν ποτέ είχε ξεφύγει και όχι μόνο δεν έχει πολιτική αντίληψη για την κοινωνία αλλά αγνοεί ακόμα ο κάθε χώρος   εργαζομένων τα προβλήματα  του γειτονικού του εργασιακού χώρου. 

 Η εποχή που ζούμε με την παγκοσμιότητα των προβλημάτων , η ανάδυση της υπαρξιακής ανάγκης της ενότητας ή της καταστροφής, η ολοένα μεγαλύτερη επισφάλεια του κλασικού τρόπου λύσης των προβλημάτων του καπιταλισμού ( πόλεμος, καταστροφή, ανοικοδόμηση), όπως επίσης η ανάγκη της  επανατοποθέτησης  της βασικής κοινωνικής σχέσης του καπιταλισμού, της μισθωτής εργασίας σε μια βάση, πιο παραγωγική, πιο δημιουργική πιο αποκεντρωμένη, πιο δημοκρατική. Θα φέρει ίσως μια νέα πιο βαθειά συνειδητότητα  του ανθρώπου και θα τελειώσουμε με την   υπερογδοντάχρονη   στασιμότητα της διαχείρισης των πραγμάτων( ο όρος που περιγράφει σήμερα  στο πεδίο της πολιτικής την λέξη άνθρωπος0